Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ " ΑΝΤΙΓΟΝΗ"" Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

  • Κρέων , βασιλεύς των Θηβών και θείος της Αντιγόνης
    • τύpρανος
    • πιστεύει ότι μόνο οι νόμοι του έχουν πέραση
    • θέτει τα συμφέροντά του υπεράνω των πάντων
    • ασυνεννόητος
από την Πάροδο κι ύστερα, ως το τέλος του έργου, ο Κρέων πολύ σπάνια βρίσκεται «εκτός σκηνής».
είναι χαρακτη­ριστικό ότι τα χορικά της ντιγόνης έχουν με αυτόν μια συνάφεια.
 
Τάκης Βουλαλάς (Φύλαξ), Νίκος Τζόγιας (Κρέων).
ΣΧΟΛΙΑ : Πιστεύω λοιπόν ότι η "Αντιγόνη", η τραγωδία του Σοφοκλή, είναι ψευδώνυμη: θα έπρεπε να ονομάζεται "Κρέων". Ο πρωταγωνιστής δεν είναι η Αντιγόνη αλλά ο Κρέων. Στο έργο, στην πραγματικότητα, δεν παρουσιάζεται μόνο το προσωπικό δράμα μιας πριγκιποπούλας και η αντίθεσή της σε μια απόφαση της εξουσίας, αλλά οι συνέπειες της άσκησης της εξουσίας στον φορέα και εκτελεστή της. Ακόμα πάντως και ως προς την ποσότητα του κειμένου που επιμερίζεται στον κάθε ηθοποιό, αν εξετάσει κάποιος τα πράγματα, θα συμφωνήσει με την θέση αυτή. Ο Κρέων είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής!
Ο Κρέων όμως; Αναλαμβάνει την εξουσία χωρίς να τα επιδιώξει. Δεν έκανε πραξικόπημα ούτε συνωμότησε για τον φόνο του προκατόχου του. Ανέλαβε την εξουσία με τους καλύτερους οιωνούς και με την αποδοχή της πόλης. Τον εξουσιοδότησαν για τα πάντα απολύτως!
Εξετάζοντας την εξέλιξη της ζωής των προκατόχων του που έγιναν πιόνια των θεών και των βίτσιων τους, αποφασίζει να δημιουργήσει νέους θεσμούς ενοποιητικούς της πόλεως. Τέτοιος είναι ο θεσμός του να μένει άθαφτος ο νεκρός εκείνου που στράφηκε εναντίον της πόλεως με σκοπό την καταστροφή της.
Μετά τη φορτισμένη συνομιλία τους τελειώνει ο πρόλογος και η ακολουθεί η πάροδος του Χορού, που αποτελείται από γέροντες της Θήβας. Η πάροδος δημιουργεί έντονη αντίθεση, αφού εξυμνεί με θριαμβευτικό τόνο τη νίκη εναντίον των εχθρών. Το κλίμα ευφροσύνης συνεχίζεται και στο πρώτο επεισόδιο, που παρουσιάζει τον Κρέοντα να ανακοινώνει την απόφασή του για τη μεταχείριση του Πολυνείκη και να εκθέτει τις αρχές της διακυβέρνησής του.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ  
Στίχοι 280-331
ΚΡ: Πάψε, προτού με γεμίσεις θυμό με τα λόγια σου, μήπως αποδειχτείς άμυαλος αν και είσαι γέρος. Γιατί λες πράγματα ανυπόφορα, όταν υποστηρίζεις ότι οι θεοί προνοούν γι’ αυτόν τον νεκρό. Ποίο από τα δύο, επειδή τον τιμούσαν σαν ευεργέτη έθαπταν αυτόν, ο οποίος ήθελε αν κάψει τους περίστυλους ναούς και τα αφιερώματά ( τους) και τη γη εκείνων να ερημώσει και να καταλύσει τους νόμους; Ή μήπως βλέπεις οι θεοί να τιμωρούν τους κακούς; Δεν είναι δυνατό. Αλλά κάποιοι άντρες μέσα στην πόλη από την πρώτη στιγμή της βασιλείας μου που με δυσκολία υπέφεραν τη διαταγή μου , σιγομουρμούριζαν εναντίον μου κρυφά κουνώντας το κεφάλι , ούτε έβαζαν κάτω από τον ζυγό υπάκουα τον τράχηλο, ώστε να πειθαρχήσουν σ’ εμένα. Από αυτούς εδώ (τους πολίτες) γνωρίζω πολύ καλά ότι παρασυρμένοι αυτοί με χρήματα έκαναν αυτά εδώ. Γιατί καμιά συνήθεια ανάμεσα στους ανθρώπους δεν βλάστησε άλλη τόσο κακή σαν το χρήμα. Αυτό και πόλεις κυριεύει, αυτό και ξεσπιτώνει άντρες , αυτό και καθοδηγεί και διαστρέφει τις δίκαιες γνώμες των ανθρώπων, ώστε να στρέφονται σε αισχρές πράξεις. Δείχνει δε στους ανθρώπους να κάνουν πανουργίες και να γνωρίζουν κάθε ανόσιο έργο. Όσοι όμως πληρώθηκαν και έκαναν αυτά εδώ, αργά ή γρήγορα πέτυχαν ώστε να τιμωρηθούν. Αν βέβαια τιμώ και σέβομαι τον Δία, καλά κατάλαβέ το με όρκο σου το λέω, αν δεν βρείτε και παρουσιάσετε μπροστά στα μάτια μου (τον δράστη) αυτής της ταφής, δεν θα είναι αρκετός για ’σας παρά μόνο ο θάνατος , πριν ζωντανοί στην κρεμάλα φανερώσετε αυτήν εδώ την παρανομία. Αφού μάθετε από πού πρέπει να ζητάτε το κέρδος από δω και πέρα, από ’κει να το αρπάζετε , για να αντιληφθείτε ότι δεν πρέπει να αγαπάτε να κερδίζεται από παντού. Γιατί μπορεί να δεις από τα παράνομα κέρδη τους περισσότερους να καταστρέφονται, παρά να έχουν σωθεί.
ΦΥ: Θα μου επιτρέψεις να πω κάτι ή να φύγω χωρία να πω τίποτα αφού κάνω μεταβολή;
ΚΡ: Δεν καταλαβαίνεις ότι και τώρα λες ενοχλητικά;
ΦΥ: Στ’ αυτιά ή στην ψυχή ενοχλείσαι;

ΚΡ: Τι λοιπόν κανονίζεις πού είναι η λύπη μου;

ΦΥ: Αυτός ο οποίος το έκανε ταράζει την ψυχή σου , εγώ μόνο τα αυτιά σου.
ΚΡ: Αλίμονο πόσο φαίνεται ότι γεννήθηκες φλύαρος.
ΦΥ: Σε καμιά περίπτωση δεν έχω κάνει αυτή την πράξη.

ΚΡ: Και μάλιστα αφού πούλησες βέβαια την ψυχή σου για χρήματα.

ΦΥ: Αλίμονο! Αλήθεια είναι φοβερό να σχηματίζει λανθασμένες αντιλήψεις εκείνος που παίρνει αποφάσεις.
ΚΡ: Κάνε τον έξυπνο τώρα με τη λέξη δόξα. Εάν δε μου αποκαλύψετε αυτούς οι οποίοι έκαναν αυτά, θα ομολογήσετε ότι τα ανέντιμα κέρδη φέρνουν συμφορές.
ΦΥ: Μακάρι και κάτι περισσότερο να βρεθεί ( ο δράστης).Εάν όμως πιαστεί ή όχι, γιατί αυτό θα το κρίνει η τύχη, με κανένα τρόπο δε θα με δεις να ξανάρθω εδώ. Γιατί και τώρα επειδή σώθηκα , χωρίς να το ελπίζω και να το περιμένω, χρωστώ στους θεούς μεγάλη ευγνωμοσύνη.


Τραγωδία. «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Το υπέροχο περιβάλλον του θεάτρου ...sepik.net
  
Στίχοι 441-525
ΚΡ. Σ’  εσένα, σ’ εσένα μιλάω, που σκύβεις το κεφάλι (κάτω) στο έδαφος, ομολογείς ή αρνείσαι ότι έκανες αυτά εδώ;
ΑΝ. Και ομολογώ ότι (τα) έκανα και δεν αρνούμαι ότι (τα) έκανα.
ΚΡ. Εσύ μπορείς να πας όπου θέλεις απαλλαγμένος από την βαριά κατηγορία. Και     ’ συ πες μου, όχι με πολυλογία , αλλά με συντομία, γνώριζες ‘ότι είχε διακηρυχθεί να μην τα κάνεις αυτά;
ΑΝ. Το ήξερα. Πώς ήταν δυνατόν να μην το ξέρω; Ήταν σε όλους γνωστά.
ΚΡ. Και είχες λοιπόν το θράσος να παραβείς αυτούς εδώ τους νόμους;
ΑΝ. Ναι, γιατί δεν ήταν ο Δίας αυτός που είχε διακηρύξει σ’ εμένα αυτά, ούτε η θεία Δίκη που κατοικεί μαζί με τους θεούς του κάτω κόσμου όρισε τέτοιους νόμους μέσα στους ανθρώπους. Ούτε μπορούσα να φανταστώ ότι τα δικά σου κηρύγματα έχουν τόση δύναμη, ώστε να μπορείς (εσύ), αν και ( είσαι) θνητός, να ξεπεράσεις τους άγραφους και απαρασάλευτους νόμους των θεών. Γιατί δεν υπάρχουν αυτά σήμερα βέβαια και χτες , αλλά έχουν αιώνια ισχύ, και κανείς δε γνωρίζει από πότε εμφανίστηκαν. Κι ούτε μπορούσα εγώ, επειδή φοβήθηκα την αλαζονεία κανενός ανθρώπου, να παραβώ αυτά, και γι’ αυτό να βρώ τιμωρία μπροστά στους θεούς. Γιατί ήξερα πολύ καλά πως θα πεθάνω, πώς όχι; Κι αν  ακόμα εσύ δεν είχες βγάλει τη διαταγή (σου). Αν όμως θα πεθάνω πριν από το μοιραίο χρόνο κέρδος εγώ αυτό το θεωρώ. Γιατί όποιος ζει μέσα σε μεγάλη δυστυχία, όπως εγώ, πώς δεν έχει αυτός κέρδος όταν πεθάνει; Έτσι και για ’μένα τουλάχιστον, να έχω αυτή τη μοίρα δε με λυπεί καθόλου. Αλλά αν ανεχόμουν το πτώμα του αδελφού από την ίδια μάνα να μένει άταφο μετά τον θάνατό του, για ’ κείνα θα λυπόμουν , για τούτα εδώ όμως, δε λυπάμαι. Αν όμως τώρα σου φαίνομαι ότι τυχαίνει να κάνω ανοησίες, ίσως από έναν ανόητο θεωρούμαι ανόητη.
ΧΟ. Ο χαρακτήρας της κόρης φαίνεται ότι είναι σκληρός, από σκληρό πατέρα και δε γνωρίζει να υποχωρεί (μπροστά) στις συμφορές.
ΚΡ. Μάθε όμως ότι τα πιο αλύγιστα φρονήματα ταπεινώνονται πολλές φορές και μπορείς να δεις το πιο σκληρό σίδηρο, πυρακτωμένο και άκαμπτο, ραγίζει και σπάει τις πιο πολλές φορές. Και ξέρω ότι τα αγριεμένα άλογα δαμάζονται με μικρό χαλινάρι. Γιατί δεν επιτρέπεται να υπερηφανεύεται ( εκείνος) ο οποίος είναι δούλος των άλλων. Αυτή ήξερε καλά να αυθαδιάζει τότε, όταν παρέβαινε τους νόμους που έχουν θεσπιστεί. Αυτό δε ( είναι) δεύτερη αυθάδεια, αφού έκανε ό,τι έκανε, να καυχιέται γι’ αυτά και να χλευάζει. Αλήθεια τώρα εγώ δεν είμαι άντρας , αυτή θα είναι άντρας , αν η νίκη αυτή εξακολουθεί να μένει χωρίς τιμωρία. Όμως, ας είναι της αδερφής μου κόρη, ας είναι ο πιο κοντινός μου συγγενής απ’ όλη μας την συγγένεια, που προστατεύει ο Έρκειος Δίας, η ίδια αυτή και η αδερφή της δεν θα ξεφύγουν από τον πιο άσχημο θάνατο. Γιατί και εκείνη λοιπόν κατηγορώ εξίσου , ότι δηλαδή σκέφτηκε και σχεδίασε αυτή την ταφή. Φωνάξτε κι αυτήν. Γιατί πριν λίγο την είδα μέσα μαινόμενη και να μην έχει το λογικό της. Συνήθως η ψυχή αυτών που μηχανεύονται άσχημες πράξεις στο σκοτάδι προδίδεται ως ένοχη. Δε χωνεύω όμως όταν συλληφθεί κάποιος την ώρα που κάνει τι κακό, ύστερα να θέλει να παρουσιάσει αυτό ως ωραίο.
ΑΝ. Θέλεις τίποτα μεγαλύτερο από το να με συλλάβεις και να με θανατώσεις;
ΚΡ. Εγώ τουλάχιστον  τίποτα, αφού έχω αυτό τα έχω όλα.
ΑΝ. Γιατί λοιπόν αργείς ( να με θανατώσεις;). Γιατί κανένας από τους δικούς σου λόγους δε μου είναι ευχάριστος, και μακάρι ποτέ να μη μου είναι ευχάριστος,   το ίδιο   
και σ’ εσένα τα δικά μου λόγια, είναι φυσικό να σου είναι δυσάρεστα. Κι  όμως από πού θα κέρδιζα δόξα λαμπρότερη παρά θάβοντας τον αδερφό μου; Όλοι αυτοί θα ομολογούσαν ότι αυτό τους αρέσει, αν ο φόβος δεν τους έκλεινε το στόμα. Αλλά ο τύραννος εκτός από τα άλλα πλεονεκτήματα που έχει, μπορεί ακόμα και να κάνει και να λέει ό,τι θέλει.  
ΚΡ: Εσύ μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους βλέπεις αυτό ( έτσι)
ΑΝ: Και αυτοί το βλέπουν , όμως για χάρη σου κλείνουν το στόμα.

ΚΡ: Εσύ δεν ντρέπεσαι επειδή σκέφτεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ;
ΑΝ: (Δεν ντρέπομαι) γιατί δεν είναι ντροπή να τιμάς τους αδελφούς (από τα ίδια σπλάχνα).
ΚΡ:  Δεν ήταν λοιπόν αδελφός από το ίδιο αίμα και αυτός που σκοτώθηκε απέναντι ακριβώς;
ΑΝ: Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα.
ΚΡ: Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) , που είναι ασέβεια για ' κείνον;
ΑΝ: Δε θα συμφωνήσει με αυτά ο νεκρός που έχει σκοτωθεί.
ΚΡ: ( Θα συμφωνήσει με αυτά) βέβαια, αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή.
ΑΝ: ( Τον τιμώ) γιατί διόλου δεν χάθηκε σαν δούλος , αλλά σαν αδελφός.
ΚΡ: Προσπαθώντας βέβαια να καταστρέψει αυτήν εδώ τη χώρα , ενώ ο άλλος (χάθηκε) αφού υπερασπίστηκε ( αυτήν εδώ τη χώρα)
ΑΝ: Όμως ο Άδης βέβαια επιθυμεί του νόμους ίσους.

ΚΡ: Αλλά ο ενάρετος δεν είναι ίδιος με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή.
ΑΝ: Ποιος ξέρει αν αυτά είναι καθαρά στον κάτω κόσμο;
ΚΡ: Λοιπόν αλήθεια ο εχθρός ποτέ δεν είναι φίλος, ακόμα κι όταν πεθαίνει.
ΑΝ: Δε γεννήθηκα λοιπόν για να συμμερίζομαι το μίσος , αλλά την αγάπη.
ΚΡ: Αν πρέπει λοιπόν να αγαπάς, αγάπα εκείνους όταν πας στον κάτω κόσμο , όσο όμως εγώ ζω, Δε θα κυβερνήσει γυναίκα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου