Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2011

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

http://2.bp.blogspot.com/-ql65VwZGWPQ/

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ, 442 π.Χ.















ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ :     ΑΝΤΙΓΟΝΗ    ΙΣΜΗΝΗ   ΚΡΕΟΝΤΑΣ  ΑΙΜΟΝΑΣ   ΧΟΡΟΣ
   
                                       ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ   ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗ.



http://www.iannisnikou.gr/paintings/HIGH/Hist_01.jpg
ΑΝΤΙΓΟΝΗ: Ίσως είναι η τελειότερη μορφή σε όλη την ελληνική δραματουργία. Ένας χαρακτήρας πολυσύνθετος. Δεν θα ήταν δύσκολο να την χαρακτηρίσει κανείς, την στιγμή που τα ίδια της τα λόγια, οι πράξεις της, η συμπεριφορά της αναδεικνύουν την προσωπικότητά της. Είναι μια γυναίκα που δεν φοβάται και δεν υποτάσσεται σε κανέναν. Οδηγός της είναι το συναίσθημα και όχι η λογική. Δεν αντιδρά στον ατίμωση του Πολυνείκη γιατί έτσι υπαγορεύουν οι άγραφοι νόμοι, αλλά και γιατί σπρώχνεται από το αίσθημα της αδελφικής αγάπης. Άλλωστε όπως λέει και η ίδια έχει γεννηθεί μόνο για να αγαπάει (στίχος 523).
Το θάρρος της και η ευσέβειά της προς τους θεούς φαίνονται στους στίχους 446-55. Ο Κρέοντας την ρωτάει αν ήξερε την διαταγή του. Θα μπορούσε να αρνηθεί ότι ήξερε και να ξεφύγει από οποιαδήποτε κατηγορία. Όχι μόνο δεν το αρνείται αλλά του εξηγεί ότι το έκανε γιατί δεν ήταν διαταγή του Δία και της Δίκης αλλά διαταγή ενός θνητού.
Δεν φοβάται τις ευθύνες και γι’ αυτό διαψεύδει την Ισμήνη όταν εκείνη προσπαθεί να εμφανιστεί στον Κρέοντα σαν συνεργός. Όμως πέρα απ’ όλα αυτά δεν παύει η Αντιγόνη να είναι και γυναίκα. Η ιδέα του θανάτου δεν την τρομάζει, όμως είναι και αυτή ένας απλός άνθρωπος, με αδυναμίες, γι’ αυτό όταν την οδηγούν στην φυλακή θρηνεί την τύχη της. Λυπάται που δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί σαν γυναίκα, δημιουργώντας μια οικογένεια, αλλά πεθαίνει ολοκληρωμένη σαν άτομο, ξέροντας, ότι πάνω απ’ όλα έκανε το χρέος της υπηρετώντας τους νόμους της ηθικής.
ΙΣΜΗΝΗ: Δεν έχει την ηρωική ψυχή της αδελφής της, η οποία εξεγείρεται και επαναστατεί μπροστά στο άδικο. Φοβάται και δεν διστάζει να το δείξει, σ’ αυτήν η λογική υπερτερεί του συναισθήματος. Έτσι παρουσιάζεται στον πρόλογο της τραγωδίας. Αλλά η μεταστροφή της στο δεύτερο επεισόδιο είναι αισθητή.

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.Ποια από τις δύο αδελφές πιστεύετε ότι κερδίζει περισσότερο τη συμπάθεια του αθηναϊκού κοινούεκείνης της εποχής;Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
2.Να περιγράψετε τις σχέσεις των δύο αδελφών, όπως παριυσιάζονται στους πρώτους στίχους του προοιμίου;
3.Η Ισκ'ηνη δε φαίνεται να συμμετέχει στην αγωνία της αδελφής  της.Ποια εξήγηση μπορεί να δοθεί στη στάση της;Να αναπτύξετε την άποψή σας με επιχειρήματα.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Μετά το θάνατο του Οιδίποδα, οι γιοί του Ετεοκλής και Πολυνείκης αποφάσισαν να κρατήσουν αυτοί την εξουσία βασιλεύοντας ένα χρόνο ο ένας και ένα ο άλλος. Τον πρώτο χρόνο βασίλεψε ο Ετεοκλής αλλά όταν ήρθε η ώρα να παραδώσει την εξουσία στον αδελφό του, δεν το έκανε και ο Πολυνείκης τότε πήγε στο Άργος, πήρε τους Αργείους συμμάχους του και επιτέθηκε εναντίον της Θήβας. Σε μονομαχία αλληλοσκοτώθηκαν τα δυο αδέλφια και τότε την εξουσία πήρε ο αδελφός της Ιοκάστης και γαμπρός του Οιδίποδα, ο Κρέοντας. Αυτός διέταξε να θάψουν με τιμές τον υπερασπιστή της Θήβας, τον Ετεοκλή, αλλά να αφήσουν άταφο, τον Πολυνίκη. Η αδελφή τους Αντιγόνη όμως, θεωρεί ότι αυτή η διαταγή είναι ενάντια στους θείους νόμους και αποφασίζει να την παραβεί και να τον θάψει μόνη της.
Στον πρόλογο, στίχοι 1-99 εμφανίζονται οι δύο κόρες του Οιδίποδα, η Αντιγόνη και η Ισμήνη. Η Αντιγόνη προσπαθεί να πείσει την αδελφή της να την βοηθήσει να θάψουν τον Πολυνείκη. Όμως η Ισμήνη διστάζει φοβούμενη τις απειλές του Κρέοντα.
http://1.bp.blogspot.com/_F3vqGR_lKYw/TDwogcchS6I/AAAAAAAABHg/DgVa3Bp2a88/s1600/ANTIGONH_01.jpg
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΑΝΤΙΓΟΝΗ: Ισμήνη, αγαπημένη μου, αδερφή μου, ξέρεις τι μας φυλάει ακόμα ο Δίας απ' την κακή μοίρα του Οιδίποδα; Γιατί δεν έμεινε καμιά απ' τις συμφορές, πίκρα, κατάρα, ατιμία ή ντροπή, που να μη έχουμε δοκιμάσει, εσύ κι εγώ.
Και τώρα τι 'ναι πάλι τούτη η διαταγή, που κυκλοφόρησε σε όλη η Θήβα ο στρατηγός; Άκουσες κάτι σχετικά με αυτή; Ή δεν το πήρες είδηση πως ετοιμάζουν στους αγαπημένους μας κακό μεγάλο, που ούτε σ' εχθρούς δεν ταιριάζει;
ΙΣΜΗΝΗ
Εγώ για φίλους Αντιγόνη δεν άκουσα καμιά κουβέντα, ούτε γλυκειά ούτε πικρή αφ' ότου χάσαμε τα δυό μας αδέρφια που σκοτώθηκαν σε διπλό φονικό με το ίδιο τους το χέρι. Από τότε που ο στρατός των Αργείων έφυγε τη νύχτα νικημένος, άλλο δεν ξέρω να έγινε είτε για παρηγοριά μας είτε για να μας δώσει κι άλλη πίκρα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ήμουνα σίγουρη, γι' αυτό σε φώναξα έξω απ' τις πύλες, για να τ' ακούσεις μόνη σου.
ΙΣΜΗΝΗ
Τι τρέχει; Φαίνεσαι να 'σαι αλαφιασμένη.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Δεν έχει αποφασίσει ο Κρέοντας να θάψει με τιμές τον έναν αδερφό μας και τον άλλον να τον αφήσει άταφο για να τον ατιμώσει; Θάβει σύμφωνα με το νόμο τον Ετεοκλή όπως ταιριάζει, λένε, σ' ένδοξους νεκρούς. Όμως για το άτυχο κορμί του Πολυνείκη, έβγαλε μια διαταγή μέσα στην πολιτεία, κανείς να μην τολμήσει, ούτε να θάψει ούτε και να το μοιρολογήσει ακόμα. Αλλά να τ' αφήσουν άκλαυτο και άταφο για να χορτάσουν λαίμαργα την πείνα τους με τις σάρκες του τ' αρπαχτικά όρνεα. Αυτά, λένε πως ο καλός μας ο Κρέοντας έχει διατάξει για σένα και για μένα. Πιο πολύ λέω για μένα και βγαίνει τώρα να τ' ανακοινώσει σ' όσους δεν το ξέρουν. Κι αν παραβεί κανείς αυτή τη διαταγή η ποινή θα είναι να πεθάνει με λιθοβολισμό, μπροστά σε όλους τους κατοίκους της πόλης. Αυτά είχα να σου πω. Τώρα θα δείξεις αν είσαι από άξια γενιά ή θα τη ντροπιάσεις.

ΙΣΜΗΝΗ


Καημένη αδελφή μου, αφού τα πράγματα είναι έτσι, τι θα μπορούσα εγώ να κάνω ή να μην κάνω;



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Σκέψου, αν μπορείς να μοιραστείς μαζί μου αυτό που πρόκειται να κάνω.



ΙΣΜΗΝΗ

Τι έχεις στο νου σου; Τι μπορεί να σημαίνουν τα λόγια σου;



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Θα με βοηθήσεις να λυτρώσω τον νεκρό;



ΙΣΜΗΝΗ


Όχι! Μην πεις πως θα τον θάψεις στα κρυφά όταν αυτό απαγορεύεται!



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Εγώ τον αδερφό μου, κι όχι δικό σου αδελφό, άμα δε θέλεις, δε θα φερθώ προδοτικά.



ΙΣΜΗΝΗ

Έστω κι αν το 'χει απαγορέψει ο Κρέοντας, δύστυχη;



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Δεν έχει το δικαίωμα να με χωρίσει απ' τους δικούς μου.



ΙΣΜΗΝΗ


Αχ, σκέψου, αγαπημένη μου αδελφή, πως χάθηκ' ο πατέρας μας, μέσα στο μίσος και στην περιφρόνηση, όταν μαθεύτηκαν όλες οι ντροπές κι έβγαλε μόνος του τα μάτια του! Έπειτα η γυναίκα του και μάνα του, δύο ονόματα σε ένα πρόσωπο, κρεμάστηκε και έδωσε τέλος στις συμφορές της. Τρίτο κακό, τα δυο τ' αδέρφια μας μαζί, την ίδια ώρα σκοτώθηκαν χτυπημένα, με μιας, από το χέρι ο ένας τ' αλλουνού.

Τώρα κι εμείς, αν παρακούσουμε το νόμο, τις διαταγές και απειλές του τυράννου, σκέψου τι καταστροφή μας περιμένει. Πρέπει να νιώσεις πως είμαστε γυναίκες και δεν μπορούμε μ' άντρες να τα βάλουμε. Κι αφού μας κυβερνούνε δυνατότεροι, αυτά πρέπει να υπακούμε και χειρότερα.

Εγώ λοιπόν ζητάω συγνώμη απ' τους νεκρούς και θα υπακούσω σε κείνους που κυβερνούν. Το παραπάνω είναι παραφροσύνη.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Δε θα σε παρακαλέσω κι ούτε δέχομαι, και να το θέλεις, τώρα δεν το θέλω εγώ. Εσύ κάνε όπως νομίζεις, εγώ θα τον θάψω. Και θα το κάνω έστω κι αν είναι να πεθάνω. Θα κείτομαι εκεί αγαπημένη με αυτόν που έχω αγαπήσει, κάνοντας άγιο κρίμα. Σ' αυτούς θέλω ν' αρέσω πιο πολύ, στους κάτω κι όχι σ' αυτούς που ζουν ακόμα. Γιατί για πάντα θα 'μαι κει. Συ αν το θες περιφρονείς τα όσια και τα ιερά.



ΙΣΜΗΝΗ


Δεν τα περιφρονώ, μα δεν τολμάω κιόλας να τα βάλω μ' ολόκληρη την πόλη.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Δικαιολογίες: Εγώ πηγαίνω τώρα να θάψω τον αγαπημένο μου αδερφό.



ΙΣΜΗΝΗ


Πόσο πολύ φοβάμαι για σένα, αδελφή μου!



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Μη νοιάζεσαι. Κοίτα να είσαι εσύ καλά.



ΙΣΜΗΝΗ


Τουλάχιστον να το κρατήσεις μυστικό, και εγώ δεν πρόκειται να μιλήσω σε κανέναν γι' αυτό.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Να το πεις! Πιο πολύ θα σε μισήσω για τη σιωπή σου, αν δεν το φανερώσεις σ' όλο τον κόσμο.



ΙΣΜΗΝΗ

Έχεις ζεστή καρδιά γι' αυτά που φέρνουν σύγκρυο.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Ξέρω ότι αυτά θ' αρέσουνε σ' αυτούς που αγαπώ!



ΙΣΜΗΝΗ

Ναι, αν τα κατορθώσεις. Αλλά θα προσπαθήσεις τ' ακατόρθωτα.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ

Μόνο αν δεν έχω πια δύναμη θα σταματήσω.



ΙΣΜΗΝΗ

Ποτέ δεν πρέπει τ' άπιαστα να κυνηγάς.



ΑΝΤΙΓΟΝΗ


Αν συνεχίσεις να μιλάς έτσι θα σε μισήσω κι εγώ αλλά κι ο νεκρός, όταν θα πας κοντά του. Άσε με. Όσο για την αποκοτιά μου είναι δικό μου πρόβλημα. Όμως τουλάχιστον θα ξέρω πως δε θα πάω ντροπιασμένη.



ΙΣΜΗΝΗ


Αν το νομίζεις σωστό καν' το. Αλλά να ξέρεις, κάνεις τρέλα, όσο και να τον αγαπάς.



(Φεύγει η Αντιγόνη. Η Ισμήνη επιστρέφει στο παλάτι. Ο χορός που αποτελείται από πρεσβύτερους Θηβαίους μπαίνει)

http://dailyscene.files.wordpress.com/2007/09/foto-zouzou3.


  Στίχοι 100- 161 ΠΑΡΟΔΟΣ - Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ

Ήλιε, πιο πολύ από ποτέ, το πιο λαμπρό σου φως φάνηκε τώρα στη Θήβα την εφτάπυλη. Κι η αχτίνα σου, μάτι της χρυσής μέρας ανέτειλε πάνω στα νερά της Δίρκης! Τον αργίτικο, το σιδερόφραχτο στρατό τον τύφλωσε κι έφυγε από την πόλη μας με βιάση, πάνω σα γρήγορα άλογά του. Τέτοιο στρατό κουβάλησ' εναντίον της πατρίδας του ο Πολυνείκης, από φιλονικεία ξεσηκωμένος. Και σαν αϊτός χίμηξε πάνω στη χώρα μας, στριγγλίζοντας πίσω απ' τις άσπρες σαν το χιόνι αστραφτερές ασπίδες, με όλο το στρατό του που φορούσε στα κράνη τα λοφία.

Πριν καλά καλά παραταχτεί γύρω στο κάστρο και σημαδέψει την εφτάπυλη είσοδο με λόγχες φονικές, αναγκάστηκε να φύγει, προτού ακόμα προφτάσει να γευτεί το αίμα μας και να πυρπολήσει τους πύργους που στεφανώνουν τα τείχη της πόλης. Τόσο δυνατός ήταν ο αχός της μάχης που γινόταν πίσω του, αυτό δεν μπόρεσε να το νικήσει, και νικήθηκε από τον εχθρικό του δράκο. Γιατί ο Δίας τη φαντασμένη γλώσσα τη σιχαίνεται και όταν τον είδε να χιμάει σαν ορμητικός χείμαρρος, μέσα στην κλαγγή των αρμάτων του με τόση περηφάνεια, πέταξε τον πυρωμένο κεραυνό του και τον έκαψε, πάνω στην ώρα που ετοιμάζονταν πάνω στις επάλξεις μας να κραυγάσει για την νίκη του.

Τρικλίζει και πέφτει καταγής με γδούπο φοβερό, αυτό που διψασμένος για αίμα, φυσομανούσε σαν κακομανιασμένη θύελλα. Και δρασκελούσε πότε εδώ και πότε εκεί και τους πετσόκοβε ορμητικός, ο μέγας Άρης. Κι όλοι τους, κι οι επτά οι λοχαγοί, παραταγμένοι στις πύλες τις επτά μπροστά, ίσοι προς ίσους αφιέρωσαν τα όπλα τους τ' αστραφτερά σαν προσφορά στο βωμό του Δία που γύρισε τη μάχη. Όλοι εκτός απ' τα δυο τα θλιβερά παιδιά, που αν και είχαν τον ίδιο πατέρα και την ίδια μάνα έμπηξαν τα κοντάρια ο ένας τ' αλλουνού και πήραν κι οι δύο απ' τον θάνατο, ίσο μερίδιο. Τώρα όμως που μας ήρθε η πολυπόθητη μεγάλη Νίκη, χάρισμα για την τη Θήβα με τα αμέτρητα άρματα, ας τον ξεχάσουμε τούτον τον πόλεμο και πάμε στους ναούς, με το Βάκχο μας αρχηγό, να στήσουμε ολονύχτιους χορούς, να ξεσηκώσουμε όλη τη Θήβα.

Μα να, κι ο νέος βασιλιάς με των θεών τις ευλογίες, ο γιος του Μενοικέα ο Κρέοντας έρχεται καταδώ και μοιάζει σοβαρός. Σαν τι να σχεδιάζει και μας κάλεσε, όλη τη γερουσία, σ' έκτακτη συνεδρίαση;


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου